Loại virus nhiều người nhiễm nhưng dễ bị bỏ qua

Không chỉ người dân, nhiều bác sĩ cũng không biết về virus HMPV. Ảnh: CDC.

CNN cho biết mùa đông vừa rồi là mùa sinh sôi của các loại virus đường hô hấp khi RSV, bệnh cúm và Covid-19 bùng phát. Nhưng ngay khi những bệnh này lắng xuống, một loại virus hiếm ai biết, nguyên nhân gây ra hàng loạt triệu chứng như viêm vùng phổi dưới, ho khan, sổ mũi, đau họng, sốt, lại lan rộng.

Theo hệ thống giám sát virus đường hô hấp của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), các trường hợp nhiễm metapneumovirus, hay HMPV, tăng đột biến vào mùa xuân năm nay.

Những phòng chăm sóc sức khỏe đặc biệt ở bệnh viện tiếp nhận rất nhiều trẻ nhỏ và người cao tuổi mắc HMPV vì họ là nhóm dễ bị nhiễm nhất.

Vào đỉnh dịch giữa tháng 3, gần 11% mẫu thử nghiệm dương tính với HMPV, trong khi mức nhiễm cao nhất của mùa dịch trước là 7%. Tuy nhiên, hầu hết bệnh nhân còn không biết họ bị nhiễm HMPV. Những người bị bệnh thường chỉ được xét nghiệm ở bệnh viện hoặc phòng cấp cứu.

Các phòng chăm sóc đặc biệt tiếp nhận rất nhiều bệnh nhân là người già và trẻ nhỏ. Ảnh: Freepik.

Không giống Covid-19 và bệnh cúm, HMPV chưa có vaccine hay thuốc kháng virus đặc trị. Thay vào đó, bác sĩ điều trị bệnh nhân bằng cách giảm nhẹ triệu chứng.

Mối đe dọa bị đánh giá thấp

Nhiều nghiên cứu trên Thư viện Y học Quốc gia (Mỹ) cho thấy HMPV gây ra tổn thất lớn tương tự cúm và RSV.

Một nghiên cứu về các mẫu bệnh được thu thập trong hơn 25 năm cho thấy HMPV là nguyên nhân phổ biến thứ 2, sau RSV, gây nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ em.

Một nghiên cứu khác được tiến hành trong 4 mùa đông ở New York cho thấy giống RSV và cúm, bệnh này phổ biến ở những người cao tuổi. HMPV có thể khiến người bệnh phải điều trị trong phòng chăm sóc đặc biệt, các trường hợp viêm phổi nặng do HMPV thậm chí gây tử vong ở người lớn tuổi.

Triệu chứng mắc HMPV

Theo CDC, các triệu chứng của HMPV bao gồm ho, sốt, nghẹt mũi và khó thở. Các trường hợp nặng có thể bị viêm phế quản, viêm phổi.

CDC cho biết thời gian bị bệnh của mỗi người là khác nhau phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh nhưng phần lớn thời gian nhiễm HMPV kéo dài tương tự các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác.

HMPV lây lan qua ho và hắt hơi, tiếp xúc cá nhân gần gũi với người bệnh hoặc chạm vào các bề mặt bị nhiễm virus rồi chạm vào miệng, mũi hoặc mắt.

Nguồn gốc căn bệnh

Metapneumovirus ở người được một nhóm ở Hà Lan phát hiện vào năm 2001. Họ có 28 mẫu bệnh từ trẻ em ở Hà Lan bị nhiễm trùng đường hô hấp không rõ nguyên nhân. Một số trẻ ốm nặng, phải thở máy nhưng kết quả xét nghiệm lại không dương tính với bất kỳ mầm bệnh nào đã biết.

Các nhà nghiên cứu đã nuôi cấy các mẫu trong nhiều loại tế bào khác nhau của khỉ, gà và chó, sau đó họ xem xét các mẫu nuôi cấy dưới kính hiển vi điện tử.

Dưới kính hiển vi điện tử, các nhà khoa học phát hiện virus mới có liên quan đến nhóm virus như sởi và RSV. Ảnh: CDC.

Họ thấy thứ gì đó có cấu trúc liên quan đến họ paramyxoviridae - nhóm virus được biết đến là nguyên nhân gây bệnh về đường hô hấp cho người như sởi, quai bị và RSV.

Khi xem xét kỹ hơn các gene của virus, họ phát hiện virus này có thể là "họ hàng gần" của virus metapneumovirus chim. Virus mới được đặt tên là metapneumovirus ở người.

Sự thiếu hiểu biết về HMPV

Nhiễm trùng đường hô hấp là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ em trên khắp thế giới và là lý do số một khiến trẻ em phải nhập viện ở Mỹ.

Tuy nhiên, tiến sĩ John Williams, bác sĩ nhi khoa tại Đại học Pittsburgh, người đã dành cả sự nghiệp nghiên cứu vaccine và phương pháp điều trị HMPV, cho biết các nhà khoa học không biết nguyên nhân gây ra phần lớn các trường hợp nhiễm trùng đường hô hấp.

Ông nói: “RSV, HMPV và cúm là 3 loại bệnh phổ biến nhất ở trẻ em và người lớn. Chúng có thể khiến mọi người phải nhập viện và gây ra những căn bệnh nghiêm trọng. Nếu các viện dưỡng lão nhiễm những bệnh này, người cao tuổi sẽ trở nên rất ốm yếu, thậm chí tử vong”.

Xét nghiệm HMPV hiếm khi được thực hiện bên ngoài bệnh viện nên mọi người khó biết được ảnh hưởng thực sự của căn bệnh này. Các xét nghiệm máu chỉ ra rằng hầu hết trẻ em đã mắc bệnh này trước 5 tuổi.

Một nghiên cứu năm 2020 trên tạp chí Lancet Global Health ước tính trong hơn 14 triệu trẻ em dưới 5 tuổi nhiễm HMPV vào năm 2018, hơn 600.000 ca nhập viện và hơn 16.000 ca tử vong.

Bệnh đường hô hấp là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em. Ảnh: Unilab.

HMPV làm yếu hệ miễn dịch yếu, khiến bệnh nhân tái nhiễm trong suốt cuộc đời.

Theo trang web Clinicaltrials.gov, Moderna vừa hoàn thành nghiên cứu ban đầu về vaccine mRNA chống lại HMPV và parainfluenza.

CDC khuyến nghị các bác sĩ xem xét việc xét nghiệm HMPV vào mùa đông và mùa xuân, khi bệnh có xu hướng lên đến đỉnh điểm.

Ông Williams nói các bác sĩ không xét nghiệm HMPV chủ yếu là vì thiếu nhận thức về virus hoặc họ nghĩ xét nghiệm có thể sẽ không thay đổi cách họ chăm sóc bệnh nhân.

Tuy nhiên, nó sẽ giúp họ loại trừ các bệnh khác có phương pháp điều trị chuyên dụng như Covid-19 hoặc cúm.

Phương Hà

Sức khỏe (Tin trước)

• 'Cân não' cứu người đàn ông bị ung thư thận, tỷ lệ tử vong đến 90%
• Thói quen sau khi ăn khiến cô gái 17 tuổi bị thủng ruột
• Những thay đổi ở phụ nữ sau khi sinh
• Gãy xương sườn, tổn thương đốt sống sau khi bẻ khớp
• Bệnh truyền nhiễm phổ biến trong mùa hè
• Dứa bổ dưỡng nhưng ai không nên ăn?
• Chiến dịch cho trẻ uống vitamin A, tẩy giun miễn phí trên toàn quốc
• Cởi trần nằm nền nhà lạnh ngày nắng nóng, có nên không?
• Việt Nam trong nhóm nước có số người hút thuốc lá cao trên thế giới
• Bộ Y tế sẽ thành lập 3-6 trung tâm dự trữ thuốc hiếm